Nieuws

Bij de volgende gemeenteraads- en provincieverkiezingen zullen burgers niet meer verplicht worden om naar de stembus te komen. Een maatregel waar de liberale partij al decennia lang voor pleit. Minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers: “Elke partij – van extreemlinks tot extreemrechts – zal de democratie moeten verdedigen. Politici zullen de burger eerst moeten overtuigen waarom stemmen belangrijk is en pas daarna uitleggen op wie men het best stemt. Burgers gaan in de toekomst stemmen omdat ze het belangrijk vinden en niet omdat ze verplicht worden.”

Een andere grote verandering komt er in de aanduiding van de burgemeester. Waar het vroeger mogelijk was om partijpolitieke afspraken te maken, zal de burgemeester vanaf nu meer rechtstreeks verkozen worden. Bart Somers: “Diegene met de meeste voorkeurstemmen in de grootste fractie van de coalitie zal automatisch burgemeester worden. Bovendien heeft de lijsttrekker van de grootste lijst 14 dagen exclusief initiatiefrecht om een coalitie te vormen voor het geval verschillende partijen een voorakkoord hebben gesloten om de grootste lijst buitenspel te zetten. We gaan voor minder particratie en meer democratie.”

Ook de invloed van de lijststem verdwijnt bij de volgende lokale verkiezingen. Vandaag is het zo dat kandidaten met weinig voorkeurstemmen toch verkozen kunnen geraken omdat ze een goede plaats op de lijst hadden gekregen van de partij. Kandidaten op een lagere plaats konden veel moeilijker verkozen geraken omdat ze niet konden genieten van de lijststem. Vanaf 2024 zullen enkel de voorkeurstemmen bepalend zijn waardoor de stem van de kiezer meer gewicht krijgt.

Het zal in de toekomst ook niet meer mogelijk zijn om volmachten te ronselen. Bart Somers: “Politici zullen niet meer met een koffer vol volmachten uit een rusthuis of een woonzorgcentrum kunnen terugkeren. Een volmacht geven op basis van een attest zoals een doktersbriefje is nog perfect mogelijk, maar we schrappen de verklaring op eer.”

Verder zal de installatie van de nieuwe gemeenteraad vanaf nu gebeuren in december in plaats van januari en voert de Vlaamse regering de constructieve motie van wantrouwen ook in op het lokale niveau. Hier was veel vraag naar omdat het kan helpen om een situatie van onbestuurbaarheid op te lossen. Wanneer de meerderheid van de gemeenteraadsleden en twee derde van de gemeenteraadsleden van de indienende fracties ermee akkoord gaan, kan (een deel van) het schepencollege vervangen worden. De constructieve motie van wantrouwen kan wel niet worden ingediend in het eerste en laatste jaar van de legislatuur.

Bart Somers: ‘Sinds de oprichting van mijn partij pleiten we voor meer rechtstreekse inspraak van de mensen en het terugdringen van de particratie. Dit is de meest verregaande verandering in decennia in de werking van onze lokale democratie.”