Nieuws

Het nieuwe decreet lokaal bestuur zorgt voor een grondige facelift van de lokale verkiezingen. Zo wordt de invloed van de lijststem afgeschaft, waardoor je enkel nog verkozen raakt op basis van je aantal voorkeurstemmen en omwille van je plek op de lijst. De stemmenkampioen van de grootste fractie van de meerderheid wordt automatisch burgemeester, waardoor de burger bepaalt wie zijn burgervader wordt. En de opkomstplicht wordt afgeschaft waardoor partijen mensen moeten overtuigen van het belang van de verkiezingen, wat het maatschappelijk debat zal versterken. 

Andere vernieuwingen zijn minder bekend, maar principieel democratisch minstens even belangrijk. Zo wordt de volmacht met verklaring op eer afgeschaft. Vlaams Minister Bart Somers: “Iedereen kent nog de verhalen van politici die de woonzorgcentra afschuimden om volmachten op eer te ronselen. Daar maken we komaf mee. De volmacht met verklaring op eer wordt afgeschaft en het ronselen van volmachten wordt strafbaar. Andere volmachten, met een attest van de werkgever of de dokter, blijven wel bestaan.”

Geen stemmen per brief

In het akkoord rond de verkiezingshervormingen werd afgesproken om te onderzoeken of er een alternatief bestond om te stemmen met volmacht. Zo onderzocht het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing onder meer of het wenselijk en haalbaar was om stemmen per brief, mobiel stemmen of stemmen voorafgaand aan de verkiezingsdag mogelijk te maken in 2024. Het antwoord is helder: neen.

Vlaams minister Bart Somers voelt zich door de conclusies van het onderzoek gesterkt in zijn overtuiging. Dat zei hij vandaag op een vraag van parlementslid Brecht Warnez in de commissie Binnenlands Bestuur.

“Het recht op stemmen is iets fundamenteel. Onze democratie is erop gebouwd. Gaan stemmen moet daarom zo laagdrempelig mogelijk zijn. Stemlokalen moeten toegankelijk zijn, mensen moeten ondersteund worden en volmachten met attesten blijven terecht bestaan. Maar het stemgeheim is minstens even fundamenteel. Het zorgt ervoor dat mensen in alle vrijheid hun stem kunnen uitbrengen. Als we stemmen per brief of mobiel stemmen mogelijk maken in 2024, komt het stemgeheim in het gedrang. Verder onderzoek moet uitwijzen welke mogelijkheden er zijn tegen 2030”, aldus de minister.