Nieuws

Bijna één jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen. De oorlog had tot gevolg dat veel Oekraïners vluchtten naar het Westen, onder andere richting Vlaanderen. Samen met de lokale besturen én burgers zijn er immense inspanningen geleverd om op korte termijn opvangplaatsen te voorzien. In totaal worden er vandaag ongeveer 6.250 tijdelijk ontheemden gehuisvest in opvangplaatsen die door gemeenten worden georganiseerd. Daarnaast worden er een 1.450 personen opgevangen in de nooddorpen van Antwerpen en Mechelen. Het Gentse nooddorp dat wordt opgeleverd  in april zal een capaciteit hebben voor 600 Oekraïners.

Minister-president Jan Jambon: “Ik ben fier over hoe we erin geslaagd zijn om de huisvesting van zoveel duizenden tijdelijk ontheemde Oekraïners in goede banen te leiden. Dank aan de lokale besturen en partners die dit mee mogelijk hebben gemaakt. Nu is het belangrijk om de focus nog meer te leggen op hun toeleiding naar werk. Tot op vandaag heeft slechts 23% van de Oekraïners op beroepsactieve leeftijd werkervaring opgedaan in Vlaanderen, terwijl dit in Nederland oploopt tot 70 à 80%. Een verplichte en systematische inschrijving bij VDAB kan hier zeker bij helpen.”

Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers: “Vlaanderen heeft in het begin van de crisis onmiddellijk middelen voorzien. Systemen opgezet die lokale besturen ondersteunen om huisvesting te voorzien. De eerste noodzaak was mensen een dak boven het hoofd geven, eten op de tafels brengen. Daarnaast hebben we werk gemaakt van flankerende maatregelen die mensen verder comfort gaven. Vorige week heeft zo de 15.000ste Oekraïner zich ingeschreven om Nederlandse taal te leren. De Oekraïners in Vlaanderen willen bijdragen en binnen hun tijdelijk verblijf hun leven verder opbouwen.”

Minister van wonen Matthias Diependaele: “De Vlaamse regering heeft zich van meet af aan ingespannen om deze tijdelijk ontheemden op te vangen. We hebben ons voorbereid op het slechtste scenario van meer dan 72 000 vluchtelingen in Vlaanderen. Toen bleek dat de aantallen lager uitvielen, hebben we steeds een veilige buffer aan opvangplaatsen behouden. Dat zullen we ook blijven doen. Het lenteoffensief dat Rusland momenteel opstart, kan een nieuwe vluchtelingenstroom op gang brengen, ook daar moeten we op anticiperen.”

Demografische verdeling

Van de bijna 32.000 Oekraïners die op vandaag in Vlaanderen verblijven zijn 21.727 of 68.4% meerderjarig en 10.021 of 31.6% minderjarig. Het merendeel van de Oekraïners die vluchtten voor het oorlogsgeweld zijn vrouwen met 61.5% t.o.v. 38.5% mannen. Tabel 1 geeft de verdeling per leeftijd weer.

Tabel 1: Aantal tijdelijk ontheemden in het Rijksregister naar leeftijdsgroep, Vlaams Gewest

Nooddorpen

Antwerpen

De bouw van het Antwerpse nooddorp op de Middenvijver op Linkeroever startte in april. Er worden 759 personen opgevangen in het nooddorp. Het nooddorp bestaat uit 208 woonunits, geschikt voor 4 tot 6 personen. Het nooddorp wordt uitgebaat door stad Antwerpen.

Mechelen

Op 17 mei vorig jaar, enkele maanden na de start van de oorlog in Oekraïne opende het Nooddorp Mechelen. Het nooddorp werd gebouwd op de grindparking tegenover de Nekkerhal. Stad Mechelen nam de initiële bouw van het nooddorp voor zich, Rode Kruis Vlaanderen zorgde voor de verdere afwerking, inrichting en uitbating. In totaal is er plaats voor 650 personen, rekening houdend met de doorloop heeft het nooddorp 1024 Oekraïners opgevangen.

Financiële impact

De Vlaamse overheid voorziet de nodige middelen voor de verschillende vormen van opvang. Zo krijgt een lokaal bestuur 3 maandelijks een forfaitaire toelage op basis van het aantal tijdelijk ontheemde Oekraïners dat op dat moment zijn ingeschreven in de gemeente van 400 euro. Bij het creëren van een nieuwe opvangplaats kan een gemeente tot 2500 euro inbrengen bij de Vlaamse Overheid om de kosten te dekken.

Bart Somers: “We hebben een duidelijk financieel kader gecreëerd dat lokale besturen aanzet om plaatsen voor de Oekraïners te voorzien. Er is een immense golf van solidariteit op gang gekomen op deze manier.”

Matthias Diependaele: “Een gezonde begroting zorgt ervoor dat we op kordate manier een dergelijke crisis aankunnen. In totaal heeft Vlaanderen al 128 miljoen euro uitgegeven voor de Oekraïnecrisis, ruim 60 miljoen euro daarvan is voor de huisvesting. Daarnaast werd er ook infrastructuur ingezet zoals voor het nooddorp in Gent waar er 50 mobiele woonunits ingezet zullen worden van het agentschap Wonen in Vlaanderen. Deze worden aangevuld met nog eens een 150 extra units, die nadien zullen dienen voor studentenhuisvesting.”

Antwerpen, Gent en Mechelen

Van alle steden en gemeenten worden in Antwerpen, Gent en Mechelen de meeste Oekraïners opgevangen. In totaal bevinden 6878, 1284 en 966 Oekraïners in de steden. In verhouding tot het Vlaamse richtcijfer (gebaseerd op de bevolking per gemeente) vangt Bekkevoort de meeste Oekraïners op met meer dan 6x het richtcijfer. Bekkevoort wordt gevolgd door Antwerpen en Mechelen (Figuur 1). Bijgevoegd Excel bestand toont het aantal opgevangen Oekraïners per gemeente.

Figuur 1: Relatieve opvang Oekraïners per gemeente